عدم تحمل لاکتوز

عدم تحمل لاکتوز که کمبود لاکتاز نیز گفته می‌شود، به این معنی است که بدن قادر به هضم کامل قند لاکتوز موجود در محصولات لبنی نیست.

این مسأله معمولاً خطرناک نیست؛ ولی، علائم تحمل‎نکردن لاکتوز می‎تواند آزاردهنده باشد. نقص در لاکتاز، معمولاً مسئول تحمل‌نکردن لاکتوز است. در بسیاری از مردم، سطح لاکتاز پایین است؛ ولی فقط افرادی که دارای نشانه‌های مرتبط هستند، طبق تعریف عدم‌ تحمل لاکتوز دارند.

علائم:

علائم این اختلال، معمولاً 30دقیقه تا 2ساعت پس از خوردن یا آشامیدن غذاهای حاوی لاکتوز شروع می‌شود. نشانه‌های معمول عبارت‌اند از: اسهال، حالت تهوع وگاهی استفراغ، کرامپ (گرفتگی)های شکمی، نفخ و گاز.

آزمایش‌های تشخیصی:

ممکن است پزشک براساس علائم و پاسخ به کاهش میزان غذاهای لبنی در رژیم، به وجود این بیماری مشکوک شود؛ که با انجام یک یا چند مورد از تست‌های زیر می تواند از این تشخیص مطمئن شود:

تست تحمل لاکتوز؛ تست هیدروژن تنفسی؛ تست اسیدیته مدفوع.

 

رژیم غذایی و نکات تغذیه‌ای:

این افراد قادرند با خوردن فرآورده‌‌های لبنی کمترعلائم خود را کاهش دهند. به‌ همین‌‎منظور، می‌توانند از فرآورده‌های لبنی دیگر استفاده‎کنند؛ مانند:

1. شیرپرچرب

2. شیرهای طعم‌دار:

به طور کلی، زمانی که شیر با ماده دیگری مثل شکر یا کاکائو و یا سایر مواد طعم‌دار و یا به صورت پرچرب مصرف می‎شود، هضم و جذب لاکتوز آن افزایش می‎یابد؛ به این دلیل که انتشار زیاد می‌شود؛ یعنی ماده ثانویه، به همراه جذب خود، لاکتوز را نیز جذب می‎کند و بدین‎ترتیب، جذب لاکتوز تسهیل‎می‎گردد.

3. ماست:

 

ماست به‎دلیل داشتن باکتری‌های اسیدلاکتیکی از جمله: لاکتو‌باسیلوس‌بولگاریکوس و استرپتوکوکوس‌ترموفیلوس، بهتر از شیر در این افراد پذیرفته‎می‌شود. به‌علاوه ماست، ترشح اسید معده را تنظیم‎می‌کند و منجر به تحریک سلول‌های روده برای ترشح آنزیم لاکتاز می‎شود. ماست‎های میوه‌ای و یا ماست‌هایی که دارای طعم‌دهنده هستند، درمقایسه با ماست‎های ساده، دارای فعالیت لاکتازی کمتری هستند.

استفاده از مکمل آنزیمی لاکتاز و شیرهای بدون لاکتوز:

از راه‌های تغییر رژیم برای کاهش علائم این اختلال می‌توان به نمونه‌های زیر اشاره کرد:

انتخاب واحدهای کوچک‌تر لبنیات

خوردن شیر همراه وعده‌های غذایی

طبقه‌بندی محصولات براساس میزان لاکتوز

مصرف فرآورده‌های دارای لاکتوز کاهش‌یافته یا فاقد لاکتوز

توجه به لاکتوز پنهان: اغلب، به غذاهای آماده مثل غلات صبحانه، سوپ‌های فوری، سس‌های سالاد، خامه‌های غیرلبنی، گوشت‌های فرآیند‌شده ومخلوط‌های آماده ‌پخت، شیر و لاکتوز اضافه می‌شود. برچسب‌های تغذیه‌ای را برای وجود شیر و لاکتوز در لیست مواد تشکیل دهنده بررسی کنید.

 

پروبیوتیک‌ها:

پروبیوتیک‌ها، ارگانیسم‌های زنده‌ موجود در روده‌ها هستند که به حفظ سیستم‎گوارش سالم کمک‎می‌کنند. پروبیوتیک‌ها هم‌چنین به‎عنوان محیط‌های کشت فعال یا زنده در ماست‌ها و به‎عنوان مکمل به شکل کپسول موجودند. گاهی‎اوقات از پروبیوتیک‌ها برای رفع مشکلات دستگاه‎گوارش مثل اسهال و سندرم روده تحریک‌پذیر استفاده‎می‌شود. آن‎ها هم‎چنین در هضم لاکتوز به بدن کمک می‌کنند. 

فرآیند درمان:

مرحله اول: ابتدا باید مقدار مصرف روزانه شیر را کاهش دهیم.

افراد دارای عدم تحمل لاکتوز معمولاً با مصرف بیشتر از 12 گرم شیر در روز علائم خود را بروز می‌دهند. بنابراین باید ابتدا کمتر از این مقدار (کمتر از یک لیوان) مصرف‌کنند.

مرحله دوم: استفاده از سایر فرآورده‌ها؛ به خصوص فرآورده‌های جامد؛ مانند پنیر

مرحله سوم: استفاده از فرآورده‌های لبنی حاوی پروبیوتیک

نویسنده :علیرضا غفلتی

 

 

طب سنتی در دنیای مدرن:

در طب‎سنتی، به بیماری عدم تحمل لاکتوز اشاره‎نشده‎است؛ اما توصیه‎هایی برای ازبین‎بردن نفخ شده که بررسی و مقایسه آن‎ها با علم امروز، نتایج جالبی را نشان می‎دهد:

عسل: در مقدار کم (یک قاشق غذاخوری) می‎تواند برای درمان نفخ شکم مفید باشد؛ اما اگر بیش از این مقدار مصرف شود، خود می‎تواند یک عامل نفاخ باشد!

 

شیرین‎بیان: برای درمان نفخ مفید است؛ اما به دلیل داشتن میزان قند بالا، زیاد توصیه نمی‎شود؛ به خصوص برای افراد دارای دیابت.

زیره سیاه: اثر ضدنفخی مفیدی دارد؛ اما بهتر است به صورت ژل مصرف‎گردد؛ چرا که در صورت مصرف خام، باعث کدرشدن پوست می‎شود.

نویسنده :آوا حسن پور